De kerk in Heerewaarden  

In de geschiedenis van Heerewaarden heeft de kerk van oudsher een belangrijke rol gespeeld. Otto III van het Duitse rijk schonk in 997 Heerewaarden aan bisschop en  benedictijnermonnik   Notgerus van Luik (930-1008). Deze ondernemende en creatieve kerkvorst, in 985 prinsbisschop geworden, heeft misschien de aanzet gegeven tot het stichten van de eerste kerk in Heerewaarden. Of was het de tweede kerk? Want er was al een kloosterkerk uit de achtste eeuw. Dat er een kloosterkerk was kan worden afgeleid uit de twee torens, meestal karakteristiek voor een kloosterkerk. Een andere reden voor het bestaan van een klooster is dat in 1018 bisschop Balderik II van Luik Heerewaarden aandeed. Hij bevond zich in het gezelschap van Graaf Godfried I van Neder-Lotharingen, die op bevel van keizer Hendrik II met een leger moest vechten tegen Dirk III van Holland. Vanwege ziekte moest de bisschop in Heerewaarden achterblijven en dit kon alleen omdat hij in een klooster kon worden opgenomen.

Vanwege het klooster kan men de vroege bloeiperiode van de stad (1000-1150) verklaren, waardoor Heerewaarden zich kon meten met Tiel, Zaltbommel en Den Bosch.  Een andere reden was de geografisch gunstige ligging tussen Maas en Waal zoals dat nu nog het geval is.

Deze (klooster)kerk had volgens sommigen kenmerken van de  Ottoonse architectuur, die invloeden onderging van de Karolingische en Byzantijnse stijl. Anderen denken aan een Romaanse kerk. Dat deze kerk twee torens had weten we door een bezoek van de beroemde schilder Albrecht Dürer aan Heerewaarden in 1520.  Hij noteerde in zijn dagboek: 

"From thence we went to Tiel; there we left the Rhine and sailed up the Maas to Heerewaarden, where the two towers stand. We spent the night there and I spent 7 st."

 Ook op het schilderij De blokkade van Bommel van 1574 in het stadkasteel in Zaltbommel  zijn duidelijk de twee torens te zien van ‘Herwaerden’. (rechts, in het midden)

                                                                           foto: Sherry van der Velden

De blokkade van Bommel in 1574. Rechts de twee torens.                          Een derde getuigenis van het bestaan van de twee torens in Herwerden vinden we hieronder  op de manuscriptkaart: “Descriptio Bataviae...” uit de z.g. Brusselse Atlas van Christiaan Sgrooten van 1573. De atlas bevindt zich in de Koninklijke Bibliotheek te Brussel. (met dank aan de hr. R. Blom).

 Overigens was Zaltbommel in 1572 door de geuzen bevrijd middels een list.

Het beleg van Zalt-Bommel wordt uitvoerig beschreven in het dagverhaal van kannunik van Gasp arus de L'Agarge. Zijn verhaal is geschreven vanuit Spaans perspectief.             

Lees verder